Recensies

Naast zijn journalistieke werk maakt Jan Desmet sinds 1997 af en toe boekbesprekingen voor De Standaard der Letteren, de wekelijkse boekenbijlage van de Vlaamse krant De Standaard (www.standaard.be).

Vaak zijn deze bijdragen doorspekt met historische achtergronden en autobiografische of levensbeschouwelijke ontboezemingen.

NIEUW. Via deze site en het on-line archief van de krant zijn de originele stukken vanaf het jaar 2000 te raadplegen.

Hieronder volgt een chronologische lijst van de boeken die door Jan Desmet in De Standaard der Letteren (SdL) zijn behandeld.

U krijgt telkens de naam van de auteur(s), de titel van het boek, het aantal pagina’s, de naam van de uitgever, de kop boven de recensie en de publicatiedatum in de krant. De recensies die via het archief van De Standaard zijn te raadplegen (stukken die vanaf 2000 verschenen) zijn aangeduid met (klik hier). 


* * *

Alfred Russel Wallace, Het Maleise eilandenrijk, 674 blz., Atlas, ‘Handelsreiziger in onbekende diersoorten’, 30 januari 1997

Biruté M. F. Galdikas, De spiegel van het paradijs – Mijn jaren bij de orang-oetans van Borneo, 527 blz., Atlas, ‘De New Yorkers van het oerwoud’, 3 april 1997

Louise O. Fresco, De ondraaglijke lichtheid van de vleermuis. Essays en beschouwingen -, 201 blz., Prometheus, ‘De heerlijke lichtheid van de wetenschap’, 9 mei 1997

Herman Melville, Typee, 351 blz., Atlas, ‘Liefhebbers van mensenvlees’, 7 augustus 1997

Monty Roberts, De man die naar de paarden luistert. Een fascinerend verhaal over de buitengewone band tussen mens en paard, 328 blz., Bert Bakker, ‘De fluwelen revolutie in de stal’, 4 september 1997

Geert De Blust & Marc Slootmaekers, De Kalmthoutse Heide, 142 blz., Davidsfonds, ‘Hoe purper is de hei?’, 30 oktober 1997

Anno Fokkinga & Marleen Felius, Het Varken, 199 blz., Thoth, ‘Van fokzaadje tot karbonaadje’, 4 december 1997

Dirk Criel, De das in Vlaanderen, een verhaal in zwart en wit, 121 blz., M. Van de Wiele, ‘Geen strop voor de das’, 22 januari 1998

Armanda Cochrane & Karena Callen, Dolfijnen en hun geheimzinnige kracht, 176 blz., Bosch & Keuning +

Gérard Lippert, De dolfijn, ons Andere ik, 230 blz., VUBPress, ‘De goedzakken van de zee. Twee boeken over dolfijnen als opperpriesters van het Nieuwe Natuurgeloof’, 22 januari 1998

Michael Pollan, Mijn tweede natuur. Leven met een weerbarstige tuin, 238 blz., Contact, ‘Onkruid(verdelgers) aller landen…’, 19 februari 1998

David Quammen, Het lied van de dodo. Eilandbiogeografie in een eeuw van extincties, 695 blz., Atlas, ‘Het lied van de dodo’, 26 februari 1998

Jan Rodts, Ludo Holsbeek & Sandra Muyldermans, Dieren onder onze wielen. Fauna en wegverkeer, 190 blz., VUBPress +

Arnout Zwaenepoel, Werk aan de berm! Handboek botanisch bermbeheer, 296 blz., Stichting Leefmilieu, ‘Slachtoffers langs de weg. Wat doet het verkeer met fauna en flora’, 28 mei 1998

Dick van der Ben, Het Zoniënwoud. Een natuurmonument en zijn geschiedenis. 256 blz., Lannoo, ‘Een groene schat in een bosarm laagland’, 6 augustus 1998

Achilles Gautier, De gouden kooi. Over het ontstaan van het huisdier, 320 blz., Hadewijch, ‘De band tussen mens en dier’, 23 juli 1998

Jean-Marie Chauvet, Eliette Brunel Deschamps & Christian Hilaire, De grot Chauvet. De oudste grotschilderingen ter wereld, 120 blz., Jan van Arkel, ‘Een mammoetjong met ballonvoetjes’, 3 september 1998

Simon Rozendaal, De mens, een dier. Denkers aan het front van de wetenschap, 198 blz., De Bezige Bij, ‘Een zak vol zenuwen. Veertien wetenschappers over het fenomeen mens’, 8 oktober 1998

Mark Kurlansky, De kabeljauw. Biografie van een vis die de wereld veranderde, 291 blz., De Arbeiderspers +

Nelson Tazeils, Cinq siècles de pêche à la morue. Terre-Neuvas & Islandais, 128 blz., Ed. Ouest France,  ‘Van stokvis tot visstick. Kabeljauw op geschiedkundige wijze’, 21 januari 1999

Dirk Draulans, De mens van morgen. Een speurtocht naar de bonobo in Congo/Zaïre, 304 blz., Atlas, ‘De schone in het oerwoud’, 12 november 1998

W.H. Hudson, Ver weg en lang geleden, 272 blz., Atlas, ‘Leven en dood in de pampa. De Argentijnse jeugd van een Britse bird watcher’, 14 januari 1999

Eli Heimans & Jac. P. Thijsse, Wandelboekje voor natuurvrienden, 264 blz., Fontein, ‘Wandelen met Heimans en Thijsse. De aap – noot – mies van de natuur’, 18 februari 1999

Achilles Cools, De kauwentuin, 320 blz., Atlas, ‘Karakterkauwen. Achilles Cools over de vogelkolonie in zijn achtertuin’, 22 juli 1999

Dirk Maes & Hans van Dyck, Dagvlinders in Vlaanderen. Ecologie, verspreiding en behoud, 480 blz., Stichting Leefmilieu, ‘De reclamesnippers van het insectenrijk’, 19 augustus 1999

Dick Dekker, Wolven in de wildernis, 156 blz., Jan van Arkel, ‘Huilen met de wolven. Spoorzoeken in de Rocky Mountains’, 16 september 1999

Rupert Sheldrake, Honden weten wanneer hun baas thuiskomt. Een onderzoek naar de mysterieuze vermogens van dieren, 384 blz., Kosmos-Z&K Uitgevers, ‘Zijn honden paranormaal begaafd?’, 2 december 1999


Miel Dekeyser, Wiet. Een dwergpapegaai van formaat, 86 blz., Icarus, ‘Wiet. Miel Dekeyser op de rand van de outing’, 13 januari 2000 (klik hier)

Gilbert & Marijke Seresia & Stefaan Top, De haan en zijn faam, 192 blz., Eigen beheer, ‘Een hoop hanen. Beschouwingen over de verzamelende mens’, 2 maart 2000 (klik hier)

K. L. Poll-Stichting, DierenTaal. Over communicatie bij dieren. 110 blz., Sdu Uitgevers, ‘Sprekend een dier’, 27 juli 2000 (klik hier)

Robert Hughes, De visser en zijn vis. Een passie, 126 blz., Balans/Van Halewyck, ‘Een stok en een snoer. De hengelpassie van Robert Hughes’, 23 maart 2000 (klik hier)

Tijs Goldschmidt, Oversprongen, 217 blz., Prometheus, ‘Vis kijkt animatiefilm. De sociobiologische blik van Tijs Goldschmidt’, 7 september 2000 (klik hier)

Jane Goodall, Hoop voor de toekomst, 272 blz., Elmar, ‘Het meisje dat chimpansee werd’, 4 januari 2001 (klik hier)

Robert M. Sapolsky, Herinneringen van een mensaap. Mijn leven onder de wilde bavianen. 336 blz., Contact, ‘Baviaan Sapolsky. Tussen de bavianen en de Masaikrijgers’, 22 maart 2001 (klik hier)

Tim Flannery & Peter Schouten, Een gat in de natuur. Een ontdekkingstocht langs uitgestorven diersoorten, 186 blz., Atlas, ‘De mens als brokkenpiloot’, 14 maart 2002 (klik hier)

Marleen Felius & Anno Fokkinga, De Koe, 208 blz., Thoth +

Bibi Dumon Tak, Het koeienboek, 87 blz., Querido, ‘Ode aan de koe’ (cover) en ‘Van spermakanon tot haarkleurmiddel. Alles over het rund’, 2 mei 2002 (klik hier)

Rachel Smolker, Tussen wilde dolfijnen, 266 blz., Atlas, ‘De kleine kantjes van Flipper’, 12 december 2002 (klik hier)

Stephen Budiansky, De aard van het paard, 248 blz., Het Spectrum, ‘Grazer zonder horens. S. B. en de geschiedenis van het paard’, 17 oktober 2002 (klik hier)

Sheila Siddle & Doug Cress, Mijn apenfamilie. Een leven met chimpansees, 286 blz., Luitingh-Sijthoff, ‘Het dierenrijk in huis. Sheila Siddels liefde voor dieren’, 20 maart 2003 (klik hier)

Tarquin Hall, Het olifantenkerkhof, 268 blz., Atlas, ‘Op zoek naar de dolle olifant’, 8 mei 2003 (klik hier)

John Lynch & Louise Barrett, De eerste stappen van de mens. Oog in oog met onze voorouders, 224 blz., Fontaine Uitg. & Davidsfonds, 2004 (niet verschenen?)

Ton Lemaire, De leeuwerik. Cultuurgeschiedenis van een lyrische vogel, 124 blz., Ambo, ‘Boezemvriend van ’t ochtendkrieken’, 21 mei 2004 (klik hier)

Bee Wilson, De bij. Honingmaker, meesterarchitect en rolmodel, 367 blz., De Bezige Bij, ‘Wonderwerkers of fabrieksarbeiders. Bijenboek toont mensenkunde’, 2 december 2004 (klik hier)

Anno Fokkinga, Het varkensboek, 384 blz., Thoth, ‘Valse wimpers en wulpse allures. De vele gezichten van het varken’, 23 december 2004 (klik hier)

Juan Luis Arsuaga, Het halssieraad van de Neanderthaler, 302 blz., Wereldbibliotheek, ‘Handige Harry’s. Op zoek naar resten van de Neanderthalers’, 27 januari 2005

Paul De Brauwer, Het Belgisch trekpaard. Een levend monument, 183 blz., Lannoo, ‘Brabantse kampioenen’, 13 januari 2005 (klik hier)


David Quammen, Monster van God. De mensenetende predator door de geschiedenis heen, 455 blz., Atlas, ‘Dolende monsters. De mens als biefstuk’, 5 januari 2007

"Monster van God is een rijke, meeslepend vertelde natuur- en cultuurgeschiedenis vol avontuur en verhelderende ecologische inzichten. Het boek haalt niet het evenwicht en niveau van Het lied van de dodo, maar dat mag enkel een aanmoediging zijn om na dit Monster ook Quammens Dodo uit te lezen."



G. Bruce Knecht, Beet! Over het leegvissen van de wereldzeeën, 239 blz.,
Nijgh & Van Ditmar, ‘Piraten en zeegoud’, 8 juni 2007

" Beet! wringt en trekt aan ieders geweten maar leent zich door zijn alternerende opbouw tot meeslepende en verhelderende lectuur. Bijt!"



Ton Lemaire, Op vleugels van de ziel. Vogels in voorstelling en verbeelding, 428 blz., Ambo, ‘Vluchten met de vogels’, 13 juli 2007

" Op vleugels van de ziel is een rijk gestoffeerd boek dat veel verbanden blootlegt. Bij momenten leest het topzwaar (het syndroom van de omgevallen boekenkast gluurt om de hoek), mede doordat Lemaire geen geboren humorist is en een welhaast fluisterende vertelstijl hanteert. Niettemin blijft deze belezen en ook voor zichzelf kritische mens een uitmuntende gids die met deze 'cultuurgeschiedenis in vogelvlucht' zijn lezers zeker zal bekoren." (de volledige recensie: klik hier)


Hans Kruuk, Niko’s natuur. Een biografie van Niko Tinbergen, 542 blz., Atlas, ‘De man die naar vogels keek’, 9 november 2007

" ... Hans Kruuk waagde zich aan de levensbeschrijving van deze op het eerste gezicht wat eendimensionale, spartaans levende man. Kruuk voltooide zijn biografie in 2002. Dit jaar verscheen Niko's nature in Nederlandse vertaling. En zie, dit veelzijdige en informatieve boek, waardig en kritisch, is een genot om te lezen. Het raakt de kern van Tinbergen als mens en verheldert, zonder aan heldenverering te doen, diens plek in de wetenschapsgeschiedenis. Vlak voor het slothoofdstuk ben ik een namiddag gaan fietsen, om de melancholische bijgedachten die het boek bij mij opriep uit mijn hoofd te laten waaien. Om maar te zeggen: deze biografie pakt."

Voor meer: www.100jaarnikotinbergen.nl



Frans de Waal, De aap en de filosoof. Hoe de moraal is ontstaan, 228 blz., Contact, ‘Mensenstreken’, 21 december 2007

"Tot slot een woordje over de coverfoto van het boek: een dromerige chimpansee met zijn wijsvinger tegen de onderlip. Het beeld brengt spontaan De denker van Rodin in gedachten. De Waal gebruikte het portret eerder in zijn educatieve fotoboek Mijn familiealbum (2004) waarbij hij een selectie van zijn 50.000 apenopnames van commentaar voorzag. Chimp Kevin op de foto lijkt in en bespiegelende stemming, maar de Waal biechtte er eerlijk bij op dat ‘de werkelijkheid wat banaler’ was. De aap keek naar het toeristische kabelbaantje boven zijn leefterrein in de zoo van San Diego hopende dat iemand een snoepje zou laten vallen. De Waal gaf de foto als titel ‘De schijn van denken’ mee. Dit was volgens hem géén ‘denkende mensaap’ maar ‘een mensaap die op manna uit de hemel’ zat te wachten. Maar wie op een snoepje rekent en voltijds overzwevende mensen gadeslaat, doet toch permanent aan (beredeneerde) kansberekening?Wat er ook van zij, omtrent het dierlijke in de mens en het ‘menselijke’ in andere levende wezens verkeert de wetenschap in volle pionierstijd. Frans de Waal is en blijft een voornaam ontdekkingsreiziger." (de volledige recensie: klik hier)

(Naschrift: de herdruk van het boek kreeg een nieuwe coverfoto en een andere titel: Apen & denkers (zie www.uitgeverijcontact.nl)

(de volledige recensie: klik hier)




Alan Weisman, De wereld zonder ons, 360 blz., Atlas, ‘Erosie, erosie, erosie!’, 11 januari 2008 (klik hier)

"De wereld zonder ons is een voortreffelijk essay. Wie nooit eerder een boek over de impact van de mens op natuur en milieu heeft gelezen, vindt bij Weisman een originele gids omdat hij vertrekt van een intrigerend gedachte-experiment. Hier en daar ontbreekt wat plamuur tussen de overgangen en is het boek iets te journalistiek van aanpak, maar dat doet geen afbreuk aan de veelzijdige en knap vertelde inhoud."

Voor meer: www.worldwithoutus.com



Frans de Waal, Een tijd voor empathie, 311 blz., Contact, ‘Het aangeboren medeleven’, 4 december 2009

(herlees het volledige interview hier)

Jan Desmet in gesprek met primatoloog Frans de Waal over chimpansees en de dood. Fragment uit een ontmoeting op 24 november 2009 in Amsterdam.
Het interview verscheen op vrijdag 4 december 2009
in de krant De Standaard (zie hierboven).

* * *

Eindejaarslijstjes met boekentips van recensenten w.o. Jan Desmet zijn in De Standaard der Letteren verschenen op 18 december 1997, 17 december 1998, 16 december 1999, 14 december 2000, 19 december 2002, 23 december 2005, 28 december 2007 en 30 december 2009.

In de suggesties van Jan Desmet zaten onder meer de volgende auteurs:

Michael Pitts & Mark Roberts (‘Fairweather Eden, Life in Britain half a million years ago as revealed by the excavations at Boxgrove’)
Geert Mak (‘Hoe God verdween uit Jorwerd’)
Stephen Budiansky (‘If a Lion Could Talk. How Animals Think’)
Hans Kruuk over Nico Tinbergen (‘Niko’s natuur’)
Mark Kurlansky (‘Zout, een wereldgeschiedenis’)
Erroll Fuller (‘Dodo: From extinction to icon’)
Tim Flannery (‘Een ecologische geschiedenis van Noord-Amerika’)
Jared Diamond (‘Zwaarden, paarden en ziektekiemen’)
Kees Moeliker (‘De eendenman’)

Voorts drie catalogi van tentoonstellingen over respectievelijk varkens, ezels en schapen en twee boeken over huismussen.

naar boven

home site Jan Desmet