|
Man bijt hond ‘Man bijt hond’, het populaire televisieprogramma dat zijn inspiratie uit de alledaagsheid haalt, viert najaar 2007 zijn tiende verjaardag (www.manbijthond.be). Het startte onder regie van het productiehuis Woestijnvis op de Belgische openbare omroep (‘TV1 bijt VTM’, Het Volk, 1 september 1997) en kreeg via de NCRV een tweelingbroertje op de Nederlandse buis. In beide landen vond het programma, ‘dat het kleine nieuws groot en het grote nieuws klein brengt’, veel appreciatie en aanhang (‘“Man bijt hond” geeft actualiteit kwartslag’, De Standaard, 14 oktober 1997). De trouwste Belgische kijkers hadden na afloop van de tiende jaargang zo’n 2.000 afleveringen achter de kiezen. September 2007 startte op de VRT het elfde bijtseizoen, aangevuld met een reeks van zestien jubileumuitzendingen die op ‘Tien jaar Man bijt hond’ terugblikken.
‘Man bijt hond’ ontleende zijn titel aan een journalistieke wijsheid, eind negentiende eeuw geformuleerd door de uitgever van de New York Sun: “When a dog bites a man, that is not news, because it happens so often. But if a man bites a dog, that is news.” Niet alle hondenbeten (jaarlijks ruim vier miljoen in de Verenigde Staten alleen) schoppen het inderdaad tot medianieuws, daarvoor zijn ze ook in Europa té gewoon (‘Honden bijten elk jaar 40.000 Belgen’, Het Laatste Nieuws, 8 mei 2007). Mijn schaar kon niettemin na ruim twintig jaar knipselarbeid vaststellen dat bijtincidenten met honden rijkelijk in de pers asiel krijgen, al gaat het inderdaad om maar een fractie van het werkelijke ‘aanbod’. De Federale dienst van Volksgezondheid schatte het aantal Belgen dat jaarlijks wordt gebeten op 100.000 en vond het probleem zo dwingend (in het verkeer vallen minder gewonden) dat ze er anno 2005 een educatieve folder - ‘Een hond… Ja!... die bijt… Neen!’ - rond verspreidde.
‘Hond bijt mens’ is dus nog steeds een gewichtiger nieuwsitem dan ‘Mens bijt hond’. Zolang de mens met de hond optrekt, blijft hij van zijn bijtwerk verzekerd. Vast staat: honden overklassen leeuwen, haaien of krokodillen want geen dier takelt meer mensen toe. Een grondige, wereldwijde enquête van ziekenhuispatiënten met dierenbeten schreef bijna 92 procent toe aan de hond (meer in ‘Van de liefde, van de hond’, zie deze site rubriek Boeken). Vooral wanneer kinderen door hondenbeten om het leven komen, trekken de media alle registers open en informeren/lamenteren in geuren en kleuren over het vergoten kinderbloed. ‘Jolien (6) al spelend doodgebeten’ dreef de gemoederen op de spits. Het meisje was in de tuin door drie rottweilers aangevallen en maakte geen schijn van kans. “Drie rottweilers bijten een kind van zes dood: je wordt er alleen maar stil van,” mijmerde een commentaarschrijver van Het Nieuwsblad (15 februari 1999), terwijl alle media, inclusief zijn krant, de volumeknop opendraaiden. Uitlopers van het incident haalden tot in december de actualiteit (‘Moeder rottweiler-slachtoffertje moet bezoekrecht vader respecteren’, 9 december 1999) en zelfs de chef nieuws van Het Laatste Nieuws koos het voorval voor een stroperige terugblik op het voorbije jaar (‘Jolientje’, 31 december 1999). Hond bijt kind mag dan emotioneel de kroon spannen (‘Poolhond bijt tweeling dood’, 19 januari 2001; ‘Eén kind op zes binnen jaar opnieuw gegrepen door (zelfde) hond’, 23 juni 2003), de verzamelde werken van de beste vriend des mensch zijn voor de journalistiek schier onuitputtelijk. Postbodes, hondeneigenaren (‘Hond die nooit bijt, beet toch…’), joggers, fietsers, een ‘bange straatveger’, hovelingen, bejaarden, politieagenten (‘Hond bijt arm der wet’), verplegend personeel, filmsterren, niks of niemand (collega honden, katten, schapen, kippen, reeën, meubilair, pantoffels of teddyberen brengen we niet eens ter sprake) staat het gebit van de hond in de weg.
We beperken ons tot een summiere selectie uit honderden knipsels die sinds de première van ‘Man bijt hond’ de kolommen vulden: ‘Hond eet oor bazin op’ (12 augustus 1998)
‘Hond bijt neus 85-jarige af’ (26 augustus 1999)
‘Honden slachten buurvrouw af’ (29 maart 2001)
‘Hondjes van Queen maken nieuw slachtoffer’ (2 januari 2005)
De vraag waar we op aansturen luidt echter: bestaat ‘Man bijt hond’ écht? Ja, en wel hierom: ‘Mensen enige diersoort die steeds meer mensen bijt’ (Gazet van Antwerpen, 1 juni 1985). Niet enkel honden bijten, ook hun baasjes. In de ziekenhuizen van New York verzorgde men in 1984 1.593 mensen voor ‘mensenbeten’ en ruim 10.000 mensen voor ‘hondenbeten’. Bijten is soms het eerste, vaak het laatste wapen waar (al of niet beschonken, gestoorde, in toorn ontstoken of gedrogeerde) personen zich van bedienen. Toen mij dat in de kranten begon op te vallen legde ik het mapje ‘Mens bijt (mens)’ aan en algauw bleek onze soort een verscheiden bijtpalmares voor te kunnen leggen. Meest berucht werd de boksmatch in 1997 tussen de zwaargewichten Mike Tyson en Evander Holyfield waarbij Tyson in de derde ronde een stukje uit het oor van zijn tegenstrever hapte (‘“Oorbijter” Tyson gediskwalificeerd’). Tyson was niet de enige die als een gemankeerde leeuw voor ongeloof zorgde. Andere krantenkoppen hadden het over: ‘Blote kunst eindigt op rel: twee agenten gebeten’ (14 juni 1985)
‘Middenvelder bijt in penis teamgenoot’ (29 november 2001) Logisch dat er evenzeer mensen zijn die uit zinsverbijstering, primitieve woede, wanhoop, vergissing, liefdesdrift of uit zelfverdediging (tot en met ‘Man bijt wolf’ op 14 oktober 1995!) in/naar hondachtigen bijten. Dat al die gevallen daadwerkelijk de media zouden halen, lijkt onwaarschijnlijk, maar eenmaal op een (regionale) krantenpagina uitgelekt, trekken door mensen gebeten honden vaak kortstondig de aandacht van de wereld. Een kort overzicht: ‘Meisje bijt hond’ (27 oktober 1977) (zie afbeelding hoger)
‘Voetbalfan bijt hond oor af’ (23 november 1987)
‘Man beet politiehond in geslachtsdelen’ (19 maart 1996)
‘Man bijt hond buren in poot als weerwraak’ (12 augustus 1998)
‘Oma zet tanden in pitbull’ (18 juni 2001) ‘Hond bijt terug’ (11 december 1993) wees op de risico’s van het vak: “Een man beet een politiehond in het oor, maar de speurhond van het korps zette zijn tanden in de geslachtsdelen van zijn belager. (…) De weerspannige arrestant wordt nu ook nog eens beschuldigd van dierenmishandeling.” ‘Man wurgt woeste hond’ (3 maart 1999) en ‘Man slaat bijtende hond dood’ (1 april 2003) gaven aan dat de risico’s ook andersom werkten. ‘Vrouw bijt man omdat hond niet wil’ (26 juli 2000) duidde op een poging tot misbruik van mensenzijde. ‘Man bijt hond’ had met evenveel recht ‘Vrouw bijt hond’ kunnen heten. Het laatste kopje verscheen in een Nederlandse courant, als bericht ‘van een onzer verslaggevers’, en is in 1982 door het opinieblad Vrij Nederland als titel gebruikt voor een verzameling persknipsels waarin ‘de zetfoutenduivel en de freudiaanse verschrijver’ hadden toegeslagen: “Met af en toe berichten om te schateren of bescheiden van de stoel te vallen.” De uitgave bundelde de selectieve oogst van ruim1200 gillers die voor de wekelijkse rubriek ‘Geknipt door U’ gedurende twintig jaar naar de redactie van Vrij Nederland waren opgestuurd, stijl ‘Pleinbewoners slikken hondenpoep niet meer’, ‘Invaliden krijgen gebrekkige hulp’ en ‘Herder bijt schaap dood’.
Wat er ook van zij, ‘Man/Vrouw bijt hond’ zal reeds - op bescheiden schaal - hebben bestaan lang voor er kranten of televisies op het toneel verschenen. Bovendien (en een geruststelling voor de weekhartigheid) zullen de honden die een zeldzame keer door mensen worden gebeten hun avontuur meestal overleven. Wat niet kan gezegd van de honden die watertandend als voedseldier worden bekeken, prachtig onbarmhartig verwoord in de kop ‘Hond van leiband naar stoofpot’ (7 januari 1994). Door ‘Man eet hond’ (De Morgen, 25 januari 2002) komen tienduizenden trouwe viervoeters aan hun einde. Het gebeurt in het Verre Oosten (‘Zuidkoreaan gek op hondenvlees’, 2 september 1989 of ‘Sint-Bernardhond nieuwste delicatesse in China’, 14 februari 2001) en een enkele keer in het Nabije Westen (‘Hond van buurman op barbecue’, 26 december 1991 of ‘Man eet hond uit protest tegen vossenjacht’, 31 mei 2007). ‘Journalist bijt mens’, het lijkt een valabele typering voor waar de nieuwsmedia mee bezig zijn. Het zal geen toeval wezen dat een van de beste Belgische films, ‘C’est arrivé près de chez vous’ (1992), een rauwe satire op seriemoord & persvrijheid, als ‘Man Bites Dog’ in de Angelsaksische landen werd uitgebracht. Ik ken een bioscoop waar buiten een bordje hing: Honden niet toegelaten. (© Jan Desmet, 4 september 2007) ‘Lezer bijt JD’ kan via jan.desmet@telenet.be
|
|||
